De spelregels van handbal

Spelers

Een team voor handbal bestaat uit maximaal 14 spelers. Zeven daarvan staan er op het veld en de overige zeven spelers zitten op de bank en treden op als wisselspelers. Van de 7 spelers op het veld zijn er 6 veldspelers en is er 1 doelverdediger. Bij bijna iedere wedstrijd komen alle 14 spelers wel een keer op het veld te staan. Ze zitten dus zelden de hele wedstrijd op de bank. Tussen de veldspelers en de wisselspelers is het mogelijk en toegestaan om een vliegende wissel uit te voeren. Die wissel mag wel alleen uitgevoerd worden aan de wissellijn. Wanneer een speler ongeoorloofd over de wissellijn gaat, begaat hij een wisselfout. De overtredende speler wordt in dit geval van het veld gestuurd en de tegenpartij krijgt een vrije worp. Bij de hogere wedstrijden in het handbal wordt de doelverdediger wel eens gewisseld voor een extra veldspeler, zodat een team met 7 spelers in de aanval kan gaan. Mocht de ploeg dan de bal verliezen, dan wordt de zevende speler weer gewisseld voor een doelverdediger. Je ziet dit vaak gebeuren bij landelijke competitiewedstrijden, met name als de stand richting het einde van de wedstrijd nog gelijk is.

Speeltijd

Normaal gesproken bestaat een handbalwedstrijd uit twee speelhelften die ieder 30 minuten duren. Bij jeugdhandbal wordt er ook vaker voor een kortere speeltijd gekozen, maar dat varieert nogal. Bij sommige wedstrijden is het erg belangrijk dat er echt een winnaar is aan het einde, bijvoorbeeld bij bekerwedstrijden. Wanneer het in zo’n geval na 60 minuten nog steeds gelijkspel is, vinden er nog twee verlengingen plaats van ieder vijf minuten. Mocht de tweede verlenging nog steeds geen winnaar hebben opgeleverd, dan wordt de winnaar bepaald door middel van 7-meterworpen. Gediskwalificeerde spelers en spelers die van het veld zijn gestuurd tijdens de wedstrijd mogen hier echter niet aan mee doen. Beide teams wijzen 5 spelers aan die de worpen gaan doen. Is de stand na 10 worpen nog steeds gelijk, dan worden er opnieuw 5 spelers gekozen die blijven gooien totdat er een winnaar bekend is.

Speelveld

Handbal wordt gespeeld op een veld van 40 x 20 meter en er lopen een hoop lijnen overheen die verschillende grenzen aanduiden. De zijlijnen en achterlijnen omsluiten het veld en geven dus het einde van het veld aan. De middellijn loopt precies door het midden van het veld, zoals de naam al aangeeft. Het doelgebied wordt aangegeven met een ononderbroken halve cirkel met een straal van 6 meter. Daarnaast ligt de gestippelde lijn voor de vrije worpen op 9 meter van het doel en tussen de doelcirkel en de vrijeworplijn loopt de 7-meterlijn. Ten slotte ligt aan een van de zijlijnen de wissellijn die vanaf de middellijn steeds 4,5 meter naar rechts en naar links loopt. Daarachter heb je nog de wisselzone met de wisselbanken waar de overige spelers zitten tijdens de wedstrijd.

Bal

De bal die gebruikt wordt bij handbal is altijd gemaakt van kunststof en leer. Hoe groot de bal is, varieert nogal. Dit wordt afgestemd op de leeftijd en het geslacht van de spelers. De handbal die gebruikt wordt door herenteams heeft een omvang van ongeveer 10 cm kleiner dan een voetbal. De bal weegt echter hetzelfde als een voetbal. Hierdoor is hij beter vast te pakken en kan hij harder worden gegooid dan een voetbal. Een handbal wordt meestal behandeld met hars, zodat het makkelijker is voor de spelers om hem met één hand vast te houden en te vangen. Dit is echter niet altijd toegestaan in speelhallen, aangezien hars plakkerige sporen op de vloer kan achterlaten.

Stappen

Wanneer een speler de bal krijgt, mag hij deze slechts drie seconden vasthouden als hij stilstaat. Je mag met de bal lopen, maar wel maar maximaal drie stappen. Na iedere derde stap moet de bal een keer op de vloer stuiten, dan mogen spelers ermee rond blijven lopen.

Aanval

Wat je allemaal mag doen met de bal, is een stuk minder streng dan bij voetbal. De bal mag met de handen, armen, hoofd, bovenbeen, romp of knie worden geworpen, opgevangen of gestopt worden door de spelers en hij mag met de hand of vuist worden geslagen. Contact met de onderbenen en voeten is dan juist weer niet toegestaan. De spelers kunnen de bal overpakken van de tegenpartij als het hen lukt om de bal met open hand af te pakken. De bal uit de hand van een tegenspeler slaan is niet toegestaan en wordt gezien als fout.

Foul

Bij een foul is er sprake van het onsportief belemmeren van het vermogen van een speler om de bal te werpen door middel van vastgrijpen, omklemmen, stoten en vasthouden. Een foul wordt meestal bestraft met een vrije worp voor het belemmerde team. Het kan zijn dat de scheidsrechter de belemmerende speler een gele kaart geeft. Dit is vooral bedoeld als waarschuwing en heeft nog geen invloed op het verdere verloop van de wedstrijd. Mocht de speler een tweede overtreding begaan waarvoor hij of zij een gele kaart ontvangt, dan wordt dit bestraft met een uitsluiting van de wedstrijd van 2 minuten. Dit betekent dat het team in die tijd verder moet spelen met een speler minder. Wanneer een speler na zo’n uitsluiting een tweede keer een 2 minuten uitzondering krijgt, is dit een rode kaart en wordt de speler gediskwalificeerd voor die wedstrijd. Die speler mag dan ook niet gewisseld worden. In sommige gevallen kunnen spelers bij handbal na 1 overtreding al een rode kaart krijgen, bijvoorbeeld bij agressief of ernstig onsportief gedrag.

Buitenspel

In principe heeft handbal geen buitenspel zoals we dat kennen bij voetbal. Aangezien de regels van voetbal en handbal erg op elkaar lijken, zijn er ook mensen die vinden dat buitenspel bij voetbal afgeschaft zou moeten worden.

Worpen

• Beginworp > Dit is de eerste worp van de wedstrijd, waarmee hij officieel begint.

• Vrije worp > Een vrije worp wordt gegeven als de tegenpartij een fout begaat.

• Inworp > De inworp is de worp waarmee een nieuwe periode in de wedstrijd ingaat, of wordt uitgevoerd na het scoren van een doelpunt.

• Uitworp > Deze worp wordt uitgevoerd door de doelverdediger, wanneer de bal over de lijn is gegaan en daarom uit is.

• 7-meterworp > Bij de 7-meterworp gaat een speler voor de 7-meterlijn staan en probeert hij of zij na het fluitsignaal te scoren.

Time-out

Een time-out is bij handbal in een aantal situaties verplicht: een tijdelijke uitsluiting van 2 minuten, een diskwalificatie na een rode kaart, een fluitsignaal door de tijdwaarnemer of andere waarnemer, overleg tussen scheidsrechters bij een verschil in mening, een wisselfout of wanneer er een speler te veel op het veld is. Daarnaast kan een scheidsrechter er in bepaalde situaties voor kiezen om een time-out te geven: bij invloeden van buitenaf, een geblesseerde speler, een bal die het plafond raakt, het vertragen van de uitvoering van een worp, of wanneer een speler de bal weggooit of hem niet afgeeft.

Wisselen

Een team bij handbal bestaat uit maximaal 14 spelers, waarvan er 7 op het veld staan en de andere 7 op de bank zitten als wisselspelers. Over het algemeen komen alle spelers altijd op het veld in een wedstrijd. Tussen de veldspelers en de wisselspelers mag een vliegende wissel plaatsvinden. Dit mag alleen worden uitgevoerd via de wissellijn op het speelveld. De speler die het veld in gaat, wacht in de wisselzone. Het komt in hogere wedstrijd wel eens voor dat een team ervoor kiest om tijdelijk hun doelverdediger te wisselen voor een extra veldspeler, zodat ze actiever kunnen aanvallen.

Acties, overtredingen en straffen

• Stuiten en tippen: Wanneer je de bal vangt, mag je hierna onbeperkt tippen. Pak je de bal na het tippen weer met één of twee handen vast, dan ben je hierna verplicht hem te spelen. Wanneer je de bal hebt, is het toegestaan om drie passen te zetten. In principe is dit een duidelijke regel, maar in de praktijk kan hij nog wel eens lastig zijn. Door je snelheid of het gebruiken van bijzondere technieken, lijkt het al snel alsof je meer passen maakt dan toegestaan. Het tellen van de passen begint pas als je de bal vangt en op de grond staat. Mocht je de bal vangen in een sprong, dan heb je volgens de regels nog geen pas gemaakt. Daarnaast is er een 3-secondenregel bij handbal. Deze regel houdt in dat je de bal 3 seconden vast mag houden, daarna moet je hem spelen, een stuit maken of de bal tippen.

• Persoonlijke straf: Een persoonlijke straf krijgt een speler wanneer hij of zij tijdens de wedstrijd een overtreding maakt die op het lichaam van een tegenstander is gericht. Er bestaan vier soorten persoonlijke straffen, namelijk een waarschuwing met een gele kaart, een uitsluiting van 2 minuten, een diskwalificatie na een rode kaart zonder schriftelijk rapport of een diskwalificatie na een rode kaart met schriftelijk rapport.

• Passief spel: Passief spel is een overtreding waarvoor je geen persoonlijke straf krijgt. Voorbeelden van passief spel zijn dat een team de laatste minuten van de wedstrijd vertraagd omdat ze een kleine voorsprong hebben, dat een team de wedstrijd vertraagd omdat één van hun spelers een 2-minuten uitsluiting heeft waardoor ze met 6 spelers op het veld staan, dat het aanvallende team niet goed kan aanvallen omdat de verdediging van de tegenpartij erg sterk is, dat de spelers op het midden van het veld wachten tot ze hebben gewisseld, of dat een speler de uitvoer van een inworp, uitworp, vrije worp of een beginworp vertraagd of de bal opzettelijk terugspeelt naar de keeper van zijn of haar eigen team. Als de scheidsrechter ziet dat er sprake is van passief spel, moet hij een waarschuwingssignaal geven. Dit betekent dat het aanvallende team actie moet ondernemen, bijvoorbeeld door het tempo te versnellen of een schot op het doel van de tegenstander te doen. Doen ze dit niet, dan krijgen ze een vrije worp tegen.

Zaalhandbal

Zaalhandbal en veldhandbal zijn de meest gespeelde vormen van de sport. Zaalhandbal wordt in een sporthal gespeeld in plaats van op een veld. De basisregels van handbal gelden allemaal bij deze vorm van handbal. De teams bestaan uit 7 spelers, met 7 wisselspelers op de bank. Het speelveld bestaat uit twee helften die beiden een eigen doel hebben. De duur van de wedstrijden verschilt per leeftijdscategorie en is 2 x 30 minuten, 2 x 25 minuten of 2 x 20 minuten.

Beach handball

Beach handball is een nog snellere vorm van handbal dan de zaal variant, en uiteraard lekker zomers. Deze vorm van handbal wordt altijd gespeeld op een ondergrond van zand. Het is geschikt voor iedere leeftijd en ieder niveau. Beach handbal wordt gespeeld met een bal van rubber, de grootte van de bal is afhankelijk van de leeftijdscategorie van de spelers. In tegenstelling tot zaalhandbal, wordt beach handball gespeeld met 4 spelers per team, waarvan 3 veldspelers en 1 doelverdediger. Daarnaast mogen er maximaal 4 spelers op de bank zitten als wisselspelers. Ook de puntentelling bij beach handball is anders dan de meest bekende variant. Bij een spectaculair doelpunt kan een speler namelijk 2 punten scoren in plaats van 1. Ten slotte duurt een beach handball wedstrijd slechts 2 x 10 minuten, met 5 minuten rust tussen de twee helften.

Street Handball

Je kunt street handbal zowel binnen als buiten spelen op een zelf uitgezet speelveld van minimaal 10 bij 15 meter. De lastigere elementen van de traditionele sport zijn in deze variant allemaal weggelaten. De spelers van street handbal hoeven geen ervaring te hebben met handbal en ook geen technische vaardigheden te hebben. Daarnaast maakt het niet uit of je groter of kleiner bent dan de andere spelers. Er wordt gespeeld met een zachtere bal, aangezien die eenvoudiger te controleren is. Ten slotte hoeft er geen scheidsrechter aanwezig te zijn bij street handbal, de spelers regelen alles zelf en bepalen samen de regels die gelden.