Basketbal spelregels

Spelers/team

Een basketbalwedstrijd bestaat altijd uit twee teams die het tegen elkaar opnemen. Voor de wedstrijd is het verplicht dat alle namen van de deelnemende spelers, coaches en assistent-coaches op het wedstrijdformulier vermeld staan. Het is geen probleem als spelers pas na het begin van de wedstrijd arriveren, zolang hun naam wel voor het begin van de wedstrijd al op het formulier staat. Een team bij basketbal bestaat maximaal uit 12 spelers, een coach en maximaal 8 ploegbegeleiders, waarvan maximaal 2 assistent-coaches. Dit zijn de enige mensen die binnen het spelerbankgebied mogen komen. De shirts en broeken die de spelers dragen moeten één overheersende kleur hebben. Mochten er twee teams tegen elkaar spelen die normaal gesproken dezelfde kleur shirts dragen, dan mag het thuisteam in hun eigen kleur spelen. Het bezoekende team speelt dan in hun reserveshirts. Het team dat thuis speelt, zit meestal op de bank aan de linkerkant van de jurytafel en verdedigt in de eerste helft van de wedstrijd de basket aan de linkerkant van het speelveld.

Een speler mag de wedstrijd spelen zolang hij geen vijf fouten heeft en niet is gediskwalificeerd. Het is niet toegestaan voor spelers om harde bescherming te dragen, ook niet als deze zacht is bekleed. De enige uitzonderingen op deze regel zijn: brillen zonder puntige hoekjes, bescherming voor een gebroken neus en bescherming voor de knie, als deze in ieder geval goed bedekt is met zacht materiaal. Mocht een speler geblesseerd raken, dan kunnen de scheidsrechters de wedstrijd stilleggen:

• Als een speler niet binnen 15 seconden hersteld is, moet hij wisselen met een speler op de bank. Neemt de coach een time-out en herstelt de speler binnen die time-out, dan mag hij of zij verder spelen.

• Wanneer een speler hulp ontvangt van de coach, een medespeler of de team verzorger, moet hij of zij wisselen.

• Het stilleggen van een wedstrijd door een blessure mag de tegenpartij niet benadelen.

Speeltijd

Een wedstrijd heeft, vanaf U14, vier periodes van 10 minuten speeltijd. Bij de U10 of U12 bestaat een wedstrijd uit 8 periodes van 4 minuten. Tussen de eerste, tweede, derde en vierde periode zit telkens 2 minuten rust. Tussen de tweede en derde periode zijn er:

• Tien minuten rust bij een afdelingscompetitie

• Vijftien minuten rust in geval van een landelijke competitie

Is er na 40 minuten spelen nog steeds een gelijke stand? Dan wordt de wedstrijd in eerste instantie met 5 minuten verlengd. Er wordt vanaf dit moment telkens met 5 minuten verlengd, totdat er een winnaar bekend is. Om een wedstrijd te kunnen beginnen, moeten er van ieder team 5 spelers op het veld staan. Een nieuwe periode begint op het moment dat een speler de bal aanraakt. Een periode eindigt altijd met het signaal vanaf de jurytafel dat de speeltijd af is gelopen. In de tweede helft van een wedstrijd wisselen de teams van basket. Mocht er een verlenging komen, dan spelen teams in die verlenging op dezelfde basket als in de tweede helft van de wedstrijd.

Puntentelling

Bij basketbal kunnen er verschillende soorten punten worden gescoord. Dit is dus anders dan bij voetbal, waar ieder doelpunt 1 punt waard is, hoe en vanaf waar het ook wordt gemaakt. Met een worp kun je 1, 2 of 3 punten halen. De hoeveelheid punten die je krijgt voor een worp, is afhankelijk van een aantal dingen. Scoort een speler met een vrije worp, dan is dit doelpunt 1 punt waard. Wanneer een speler het voor elkaar krijgt om binnen de cirkel te staan en de bal in de ring te gooien, ontvangt hij of zij twee punten voor het doelpunt. Om drie punten te scoren bij basketbal, moet een speler zich buiten de cirkel bevinden en vanuit daar de bal door de ring weten te gooien. Dit noemen we een driepunter en het is het moeilijkste soort doelpunt om te krijgen, aangezien je van ver weg moet scoren. Een speler heeft bij basketbal maar een bepaalde tijd om de bal op de ring te schieten, wat het nog moeilijker maakt om van verder weg te scoren. Gooit een speler de bal, dan moet deze binnen 25 seconden de ring hebben geraakt, anders telt het niet en krijgt de tegenpartij de bal.

Loopregel

De loopregel bij basketbal voorkomt dat spelers met de bal bewegen zonder te dribbelen. Een speler mag dus niet gewoon lopen met de bal, alleen als hij of zij deze tijdens het lopen laat stuiteren. Wat wel mag, is de bal pivoteren. Dit houdt in dat een speler enkel met één voet stapt, terwijl de andere voet, de pivotvoet, op zijn plek blijft. Wanneer een speler de pivotvoet optilt om de bal te schieten of te passen, is dat toegestaan. Zet hij deze voet echter weer neer voordat de bal uit zijn of haar handen is, dan wordt dit gezien als een loopfout. Wanneer een speler vanuit stilstand begint met dribbelen, mag hij of zij de pivotvoet niet optillen. De bal moet eerst de handen verlaten hebben. Wanneer een speler stilstaat op het speelveld, kan hij of zij zelf bepalen welke voet de pivotvoet wordt. Zodra de speler een voet optilt, wordt de andere voet automatisch de pivotvoet. Is een speler al in beweging wanneer hij of zij de bal vangt en wil de speler starten met dribbelen, dan is de tweede voet die de grond raakt de pivotvoet. De eerste voet die de vloer raakt, is de zogenaamde nul stap. Het is wel toegestaan voor een speler om over de grond te glijden met de bal. Maar wanneer een speler over het veld rolt met de bal in zijn of haar handen, dan telt dit als een loopfout.

Dribbelen

Het dribbelen is het lopen met de bal en hem tegelijkertijd laten stuiteren op de grond. Een dribbel begint wanneer de speler de bal loslaat en weer opnieuw aanraakt, voordat de bal door een andere speler aan is geraakt. De dribbel eindigt wanneer de bal in de handen van de speler tot rust komt. Dit hoeft niet per se in beiden handen te zijn, het kan ook in één hand zijn. Het is toegestaan om 1 keer te dribbelen, zodra de speler hierna de bal weer vast heeft, mag hij of zij niet opnieuw gaan dribbelen. Er moet dan op het doel geschoten worden of de speler moet de bal naar een medespeler passen. Als een speler de bal aan tikt of probeert te vangen of vast te pakken, maar dit niet lukt en hij of zij de bal weer loslaat, dan is dit geen dribbel maar een fumble.

Voetbal

Als er sprake is van een voetbal bij basketbal, is dit een overtreding. Dit is wanneer de bal expres of per ongeluk in aanraking komt met de voet of het onderbeen van een speler. Maakt de aanvallende partij voetcontact met de bal, dan krijgt het andere team de bal en hebben zij 24 seconden de tijd om zelf in de aanval te gaan. Is het een verdediger die voetcontact maakt met de bal, dan wordt de Shot Clock naar de 14 van de 24 seconden gezet als er op dat moment meer dan tien seconden voorbij zijn.

Uitbal

Er zijn verschillende situaties waarin de bal bij basketbal uit is:

• Wanneer de bal een speler raakt die uit staat

• Wanneer de bal de vloer, het plafond of een voorwerp buiten het speelveld raakt

• Wanneer de bal de steunen, apparatuur of de achterkant van het bord raakt

Overtredingen en straffen

• Loopfout: Er is sprake van een loopfout wanneer een speler met balbezit besluit om te stoppen met dribbelen en hij of zij hierna opnieuw begint met dribbelen. Of de pivotvoet optilt terwijl de bal nog in zijn of haar bezit is.

• Tijdovertredingen:

  • 3-Secondenregel: De 3-secondenregel houdt in dat wanneer een team in de aanval is, de verdedigers zich maar 3 seconden op de helft van de tegenstander mogen bevinden.

  • 5-Secondenregel: Wanneer er een inworp wordt gedaan, mag een speler de bal niet langer dan 5 seconden vasthouden. Na die 5 seconden moet hij of zij gaan dribbelen, de bal passen of proberen te scoren. Overtreedt een team deze regel, dan heeft de tegenpartij recht op een inworp.

  • 8-Secondenregel: Wanneer een team de bal in hun bezit krijgt, moeten de spelers binnen 8 seconden hun eigen speelhelft weten te verlaten.

  • 24-Secondenregel of Shot clock: Op de Shot Clock worden 24 seconden afgeteld. Een aanval mag namelijk niet langer duren dan 24 seconden. Maakt de bal contact met de ring van de basket, wisselt het balbezit, is er sprake van voetcontact of vindt er een overtreding plaats, dan start deze klok weer opnieuw.

• Double dribble: Als een aanvaller gaat dribbelen en hierna de bal weer in zijn of haar handen neemt, mag deze speler niet nog een keer beginnen te dribbelen. Doet hij of zij dit wel, dan krijgt de tegenstander een inworp vanaf de zijlijn.

• Second dribble: Een Second dribble is eigenlijk hetzelfde als een Double dribble, maar dan een andere naam hiervoor.

• Held ball

• Goaltending: Wanneer een bal richting de basket wordt gegooid en zich neerwaarts beweegt, maar nog geen contact heeft gemaakt met de ring, mag deze niet worden aangeraakt door een verdediger. De bal mag pas weer gespeeld worden, wanneer hij contact heeft gemaakt met de ring van de basket.

• Backcourt Violation

• Persoonlijke fouten: Bij basketbal is er sprake van een persoonlijke fout wanneer je opzettelijk lichamelijk contact maakt met een tegenstander. Maak je een persoonlijke fout bij een speler die aan het schieten is, dan mag die speler 2 vrije worpen nemen. Bij 5 persoonlijke fouten moet een speler het veld verlaten en mag hij of zij niet meer terug in het veld komen gedurende de wedstrijd. Er mag wel gewisseld worden met een andere speler.

• Technische fout of ongedisciplineerd spel: In dit geval is er sprake van ongehoorzaamheid richting de scheidsrechter.

• Onsportieve fout: Er is sprake van lomp en overbodig lichaamscontact zonder enige kans op balbezit.

• Diskwalificerende fout: Grofheid of erge onsportiviteit, zoals geweld en schelden.

• Voetcontact: Wanneer de bal expres of per ongeluk contact maakt met de voet, de knie of het been.

• Uit: Een bal is uit wanneer hij de grond of het plafond buiten het speelveld raakt. Dat geldt ook voor een speler in balbezit.