Regels van Backgammon
Backgammon is waarschijnlijk al 5000 jaar oud, maar het is nog altijd een populair bordspel. Je speelt het spel met twee spelers. Elke speler heeft vijftien schijven van zijn eigen kleur. Ook heeft elke speler een eigen paar dobbelstenen en een dobbelbeker. Je kunt de verdubbelingskubus met de nummers 2, 4, 8, 16, 32 en 64 gebruiken om de inzet van de ronde bij te houden. Je leest verder op deze pagina hoe je Backgammon precies speelt en wat de officiële spelregels zijn.
Officiële backgammon regels downloaden (Jumbo) →Officiële backgammon regels downloaden (Holdson) →Uitleg over backgammon:
)
Geschiedenis van Backgammon
Backgammon is al een heel oud bordspel. Sterker: het was een van de eerste bordspellen ter wereld. Waarschijnlijk werd het ongeveer 5000 jaar geleden al gespeeld in Mesopotamië. Dat is het land wat nu Irak heet. Ook in het oude Rome waren dergelijke spellen populair. De naam ‘backgammon’ is een samentrekking van het Engelse ‘back’ en het oud-Engelse ‘gamen’, oftewel: terug spelen. In de 16e eeuw was het spel een lange tijd verboden, omdat het de onderdanen te veel tijd en geld kostte. Hendrik de Achtste van Engeland verbood het spel in de 16e eeuw. Leuk detail: zijn eerste vrouw, koningin Catharina van Aragón was een fanatieke speler. Pas in 1920 bloeide het spel weer op, toen de elite het spel weer ging spelen.
Welke regels zijn er bij Backgammon?
Opstelling
Wit plaatst zijn 15 stenen zo op het speelveld:
2 stenen op punt nummer 1 in het vak linksonder.
Dit vak is zwart zijn thuisveld.
5 stenen op punt nummer 12 in het vak rechtsonder.
Dit vak is wit zijn buitenveld.
3 stenen op punt nummer 17 in het vak rechtsboven.
Dit vak is zwart zijn buitenveld.
5 stenen op punt nummer 19 in het vak linksboven.
Dit vak is wit zijn thuisveld.
Zwart plaatst zijn 15 stenen vervolgens in spiegelbeeld van wit:
2 stenen op punt nummer 24 in het vak linksboven.
Dit is wit zijn thuisveld.5 stenen op punt nummer 13 in het vak rechtsboven.
Dit is zwart zijn buitenveld.
3 stenen op punt nummer 8 in het vak rechtsonder.
Dit is wit zijn buitenveld.5 stenen op punt nummer 6 in het vak linksonder.
Dit is zwart zijn thuisveld.
Puntentelling
Bij Backgammon kun je punten verdienen. Hoeveel punten je verdient, is afhankelijk van je positie in het spel.
Single Point
Wanneer je als eerste al je 15 stenen hebt kunnen afleggen, win je een single point. In dit geval heeft de tegenstander op zijn minst één van zijn speelstenen uitgehaald.
Gammon
We spreken van een Gammon als je als eerste al je 15 stenen hebt uitgehaald, terwijl de tegenstander er nog geen een heeft kunnen afleggen. Waarschijnlijk lag je zo ver voor in de race, dat de tegenstander nog maar weinig kans had. Daarom krijg je hiervoor 2 punten.
Backgammon
Backgammon haal je als je als eerste al je 15 stenen hebt uitgehaald en de tegenstander nog met één of meer stenen in jouw thuisveld staat. Ondertussen heeft de tegenstander nog geen enkele steen uitgehaald. Dit is de ultieme overwinning, waardoor je meteen 3 punten krijgt.
Officiële regels van Backgammon downloaden
Wil je de officiële spelregels van Backgammon downloaden? Je vindt online de spelregels in pdf-formaat. Hier vind je zowel de Nederlandstalige regels van Jumbo als de Engelstalige regels van Holdson.
Hoe speel je Backgammon?
Backgammon speel je met twee spelers, die elk vijftien schrijven krijgen met een eigen kleur. Elke speler heeft ook een paar dobbelstenen en een dobbelbeker. Je speelt het op een bord met 24 lange driehoeken, die we ook wel ‘punten’ of ‘pitten’ noemen. De driehoeken wisselen van kleur af en zijn onderverdeeld in vier kwadranten van elk zes driehoeken. De vier kwadranten staan voor het thuisbord en het buitenbord van de speler, en het thuisbord en het buitenbord van de tegenstander. De verschillende borden worden van elkaar gescheiden middels een scheidingswand in het midden. Dit is ‘de balk’.
Bewegen
Je beweegt vooruit door de schijf te verplaatsen. Dat bepaal je middels de dobbelsteenworp. De schijf gaat altijd vooruit. Wanneer een punt niet wordt ingenomen door twee of meer tegenspelers, is dat een open punt. Bij het verplaatsen van een schijf mag je alleen op een open punt landen. De twee dobbelstenen zorgen voor twee afzonderlijke bewegingen. Dat houdt in dat als je een 6 en een 4 gooit, je 6 velden naar een open punt mag verplaatsen en een andere schijf ook 4 plaatsen naar een open veld mag verplaatsen. Je mag er ook voor kiezen om dezelfde schijf twee keer te verplaatsen. De voorwaarde is dan wel dat elke zet op een open punt staat.
Slaan in Backgammon
We noemen een open punt met één tegenspeler een ‘blot’. Wordt de schijf naar een blot verplaatst, dan ‘sla’ je in Backgammon. Dan wordt de tegenspeler die is geraakt op de balk geplaatst. Wanneer een speler één of meer stenen op de alk heeft, moet hij deze eerst opnieuw op het thuisbord van de tegenstander plaatsen. Twee dobbelstenen worden gegooid om deze naar het corresponderende punt van een van de nummers op het thuisbord van de tegenstander te plaatsen. Komen de schijven op de balk niet op een open punt? Dan verlies je je beurt en blijven de schijven op de balk liggen. Je kunt geen ander stuk verplaatsen tot al je schijven van de lat zijn. Mag je maar 1 schijf, en niet alle schijven van de balk halen? Dan is je beurt afgelopen. Als de schijven van een speler van de balk zijn verplaatst, moet ieder ongebruikt nummer worden gespeeld.
Bear off in Backgammon
Er is een situatie die ‘Bear off’ heet. Die komt voor als je alle schijven op je thuisbord hebt, en je kunt beginnen met wegleggen. Dat doe je door een getal te rollen dat overeenkomt met een punt waar een schijf staat. Kun je geen enkele schijf wegleggen? Dan moet je een zet maken met een schijf vanaf een hoger punt. Zijn er geen schijven op punten met een hoger getal? Dan moet je met een schijf vanaf het volgende hoogste punt spelen.
Verdubbelen
Je kunt de verdubbelingsdobbelsteen inzetten om de inzet op elk moment van het spel te verhogen. Aan het begin van het spel wordt de dobbelsteen met 64 naar boven op de balk geplaatst. Voordat je aan de beurt bent, mag je voorstellen de huidige inzet te verdubbelen. De tegenstander neemt de verdubbelde inzet over of dropt en verliest de wedstrijd én de huidige inzet.
Wanneer win je?
Wie aan het einde van het spel alle vijftien schijven heeft verwijderd, terwijl de tegenstander ten minste één schijf heeft afgelegd, wint het spel. Heeft de tegenstander geen schijven afgelegd? Dan heeft de tegenstander een gammon verloren en verliest deze het dubbele van de huidige inzet. Wanneer je tegenstander geen schijven meer heeft en nog steeds een of meerdere schijven op de balk heeft, verlies de tegenstander ook. Dan verliest deze zelfs driemaal de huidige inzet.
Varianten van Backgammon
Er zijn meerdere varianten van Backgammon. De belangrijkste zijn Chouétte en Tric Trac.
Chouétte
Chouétte is een variant op het traditionele Backgammon. Bij deze variant is één speler ‘de box’. Deze box speelt tegen een team dat bestaat uit alle andere deelnemers. Eén lid van elk team wordt de aanvoerder. De box en de rotatievolgorde worden bepaald door een worp met de dobbelstenen.
Je speelt het spel volgens de standaardregels van Backgammon, maar de aanvoerder neemt uiteindelijk de beslissingen over alle checkerplays voor het team. In sommige situaties kan de aanvoerder hulp vragen van de teamgenoten. Alle leden van het team hebben hun eigen verdubbelingsdobbelsteen, net als de box. Ze kunnen verdubbelen, ongeacht wat hun teamgenoten doen. Een verdubbeling kan worden geaccepteerd of geweigerd, onafhankelijk van de andere spelers. Elk lid van een team speelt dus een apart spel tegen de box.
Een chouette heeft geen matchscore. Eén spel wordt gespeeld, de scores worden opgeschreven en na elk spel rouleer je. Als de box wint, blijft de speler de box. Wint de aanvoerder, dan wordt deze ook aanvoerder voor de volgende ronde. De verliezer gaat naar de onderkant van de volgorde. Alle andere spelers gaan een plek omhoog. Teamleden die de uitdaging met succes accepteerden of weigerden, krijgen een dubbele voorsprong op de teamleden die een verkeerde beslissing namen.
Iedere speler houdt een lopende score bij, die overeenkomt met het aantal gewonnen of verloren punten in elk spel. Het wordt gecorrigeerd voor gammons, backgammons en de waarde van de verdubbelingsdobbelsteen.Tric Trac
Tric Trac speel je op een gewoon Backgammon bord. Het verschil is dat er meestal met de hand wordt gegooid in plaats van met de werpbekers. Het doel van Tric Trac is hetzelfde als met Backgammon: je speelstenen vanaf het begin naar het thuisveld brengen, om ze daar uit het spel te halen. De speler die als eerste alle speelstenen uit het spel heeft gehaald, is de winnaar.
Nog een verschil met het traditionele Backgammon: er is geen beginopstelling. Het speelveld is geheel leeg aan het begin van de spel. Je moet de speelstenen inbrengen.. Dat kan vanaf voor op de bar, of aan de zijkant, of voor de speler van het bord af.Wanneer je bij Tric Trac een dubbel gooit, speel je niet verkeer het dubbel gegooide getal, maar het getal van de dubbel twee keer en het getal aan de onderkant van de dobbelsteen twee keer. Er is ook nog een speciale dubbel die ‘Trictrac’ wordt genoemd: als je combinatie 1 en 2 gooit. Je mag dan twee keer de 1, twee keer de 2, twee keer de 5 en twee keer de 6 spelen, in die volgorde.
Bij Tric Trac speel je met de vier verschillende vakken van het speelveld. Wanneer je begint met spelen, moet je al je speelstenen inbrengen voordat je mag schuiven naar het tweede veld. Heb je alle speelstenen ingebracht? Dan mag je speelstenen al helemaal doorschuiven naar het derde veld. Pas als al je stenen uit het eerste veld verschoven zijn, mag je later doorschuiven naar het vierde veld. Slaan en geslagen worden, werkt net zo als bij Backgammon zelf.
Benodigdheden om Backgammon te spelen
Wat heb je nodig om Backgammon te spelen/uit te oefenen:
Dobbelstenen;
Verdubbeldobbelsteen;
Backgammonbord;
Werpbekers.
Veelgestelde vragen bij Backgammon
Hoeveel stenen heb je nodig bij Backgammon?
Om Backgammon te spelen heb je dertig ronde speelstenen nodig, die je onderverdeelt onder twee keer 15 speelstenen in twee verschillende kleuren. Iedere speler kiest zijn of haar eigen kleur speelstenen.
Hoe begin je met Backgammon?
Je begint Backgammon met het inbrengen van de stenen. Eerst moet er gedobbeld worden. Zo bepaal je wie het spel mag beginnen. Stel dat Wit 1 gooit en Zwart 5: dan begint Zwart het spel. Vanuit dat beginpunt begin je strategische zetten te zetten, om op die manier zo snel mogelijk de schijven af te halen.
Zijn backgammon en Trik trak / Tric Trac hetzelfde?
Nee, Backgammon en Tric Trac zijn niet hetzelfde. Ook zit er een verschil in de Franse speelwijze van Tric Trac en de Nederlandse speelwijze. Vaak wordt gedacht dat Tric Trac het Franse synoniem is voor Backgammon, maar dat is niet zo. Er is een verschil in speelwijze.